Terugblik “de beleving van kleur” bij AkzoNobel op 13 december 2013

De beleving van kleur bij AkzoNobel in Sassenheim  op 13 november 2013 werd georganiseerd door KIVI en MaterialDesign

Een impressie van de bijeenkomst door Karen Laird (MaterialDesign) volgt hierna:

“De Beleving van Kleur”

Kleur is overal om ons heen. Alles heeft een kleur: dat zien wij en dat benoemen wij. Meestal voelen wij ons vrij zeker over wat we zien. Maar is dat terecht? Zoals tijdens de bijeenkomst de “Beleving van Kleur”, die 13 november bij AkzoNobel in Sassenheim gehouden werd, steeds duidelijker naar voren kwam, is kleur moeilijk te meten en te kwalificeren en helemaal moeilijk om in een systeem onder te brengen.  Kleurenbetrouwbaarheid blijkt alles behalve dat te zijn.

Wat is kleur? Kleur is voor alles een eigenschap van licht. Niet alleen is het waarnemen van kleur afhankelijk van lichtsoort en sterkte, kleur zelf is de frequentie van het licht.

De technische verklaring is dat licht niets anders is dan elektromagnetische straling in het frequentiebereik dat waarneembaar is met het menselijk oog, ongeveer van 380 tot 740 nm. Zichtbaar licht zelf is een klein gedeelte uit het hele spectrum van typen van elektromagnetische straling, dat kan verschillen in golflengte en intensiteit. Een kleur is licht met één bepaalde golflengte of frequentie. Het kleurenspectrum is niets anders dan een continuüm van monochromatische kleuren. Met andere woorden: zichtbaar licht is opgebouwd uit alle kleuren in het spectrum.

Ben Zweers

De problemen beginnen met het “lichtecht” krijgen van kleuren die wij toepassen. Volgens gastheer Ben Zweers (Director Color Marketing AkzoNobel) is “kopiëren ook een kunst”. Verreweg de belangrijkste activiteit binnen Automotive & Aerospace Coatings bij AkzoNobel is autoreparatie. Er is veel expertise nodig om de kleuren precies passend te krijgen “en meestal lukt dat ook niet. Wij komen er wel heel dicht bij,” zegt Zweers. “Wij hebben te maken met steeds meer personalisatie, minder standaard kleuren bij de OEMs, steeds complexer wordende kleuren en productievariatie in kleur. Allemaal uitdagingen. Maar digitale kleurmetingen brengen ons steeds dichterbij ons doel. Kleur digitaliseren is momenteel een key theme.”

Andere toepassingen zijn de trendkleuren die voor de specialty finishes ontwikkeld worden, vliegtuigvlaggen en constructievoertuigen. Bij dit laatste gaat het om identiteit en image, alsook om het aanbrengen van beschermlagen. Op dit moment wordt Azië een steeds belangrijkere markt op dit gebied, vertelde Zweers verder. “Wij zijn bezig in China een plant te bouwen die net zo groot wordt als alle bestaande faciliteiten tezamen.”

Stephanie Kraneveld

De tweede spreker van de avond was Stephanie Kraneveld, Global Color Knowledge Manager AkzoNobel, die een verhaal hield over wat kleur doet in de ruimte. Samen met een aantal universiteiten onderzoekt zij de impact van kleur op mensen. “Het blijkt dat veel mensen helemaal niet bewust zijn van het effect van kleur. Terwijl kleur enorm de beleving van producten beïnvloedt,” legde zij uit.

“Kleur is veel meer dan licht dat reflecteert op oppervlaktes en door de ogen waargenomen wordt. Kleur is identiteit, emotie, beleving,” vervolgde ze. Om te laten zien  hoe krachtig de rol is dat kleur speelt bij identiteit toonde zij een plaatje van een agent in een roze uniform. “Huid, kleding, het interieur, de auto – het zijn allemaal lagen van kleur om mensen heen, die de identiteit creëren. Kleur identificeert, specificeert, stimuleert de zintuigen, maakt het mogelijk je ‘personal space’ te managen. En hoe het beleefd wordt is heel persoonlijk. Verschillende mensen en culturen kennen verschillende betekenissen aan verschillende kleuren,” aldus Kraneveld.

Milou Ket

De draad werd vervolgens opgepakt door trendwatcher/stylist Milou Ket die vertelde hoe zij informatie, verkregen uit beursbezoeken, vakliteratuur en reizen, verzamelt en verwerkt om tot haar kleurenkaarten te komen. Zij maakt collages om informatie over kleuren over te brengen en om te laten zien hoe thema’s aan kleuren gekoppeld kunnen worden.

Frans van Noort

Frans van Noort, Creative Director en eigenaar van de Beeldenfabriek, een 3D animatiestudio die veel met vastgoed werkt, ging vervolgens in op de technische problemen van het verwezenlijken van de kleuren die op het computerscherm te zien zijn, en op de printer. “Het probleem is aan de achterkant. Hoe krijg je het uit de computer?” zegt van Noort.

“Wij werken met gekalibreerde schermen. Dat houdt in dat de kleurenruimte op bepaalde punten wordt gemeten. De afwijking staat in een tabel, je stelt een profiel op en op basis daarvan worden de correcties aangebracht. Op die manier kun je de afwijkingen van de monitor meten,” legt hij uit.

Het lijkt een goed idee, maar het blijkt dat monitoren zelfs na kalibratie bleven afwijken. “Op de Beeldenfabriek lossen wij dit op door de onderkant van de kleurenruimte van onze monitoren te pakken, die op te slaan onder een bepaald profiel, inclusief kleurenruimte. Dus wordt het naderhand geopend met het profiel van de ontvanger en de kleurenruimte van de zender. Hierdoor kunnen we voorspellen hoe iets eruit komt te zien.”

Eric Kirchner

De laatste spreker van de avond was Eric Kirchner, van Research AkzoNobel, die inging op de moeilijkheid van het digitaal weergeven van kleur. “Color communication is niet nauwkeurig,” was zijn ervaring. “Concreet betekent dit dat consumenten producten terugsturen vanwege kleurklachten. Iedereen heeft een eigen monitor, met eigen kleurafwijkingen.” Digitale color communication gaat dit aanzienlijk verbeteren.

Binnen AkzoNobel Automotive & Aerospace Coatings is men daarom met Digital Color Tools bezig, die deze problemen zouden kunnen oplossen.  “Voor autoreparatie ontkom je niet aan kleurendocumentatie. Sinds 2012 hebben we dit allemaal gedigitaliseerd,” zegt Kirchner. Er zit veel onderzoek en vooral veel werk achter. De kleuren op het staaltje moeten precies kloppen met de kleuren op het scherm. “ We testen software daarom in realistische omgevingen, zoals autoreparatiebedrijven,” vertelt hij.

Daarbij is  echter een groot aantal valkuilen waarvoor gewaakt moet worden, waaronder niet-gekalibreerde monitoren en het lichtspectrum, die in het echt niet constant is, maar digitaal wel. Ook moet, bij het kalibreren, rekening gehouden worden met de lichtintensiteit, die de helderheid van de kleuren beïnvloedt . Omgevingskleuren zorgen voor visual effects, die digitaal niet voorkomen.

De voordelen van digitale kleurentools zijn echter legio: het vinden van de juiste kleur gaat sneller, het is makkelijker en sneller om tijdens de ontwerpfase kleur-iteratie uit te voeren, het is makkelijker om het effect van een kleur te beoordelen dan vanaf een klein staaltje.

Kirchner: “Kortom, Digital Color Tools zijn er. Er zijn valkuilen, maar die moeten we proberen te ontwijken, want de voordelen – vergeleken met de oude manier van kleurencommunicatie – zijn ongekend.”